DENİZLİ
GENEL
BİLGİLER
Yüzölçümü:
11.868 km²
Nüfus:
750.882 (1990)
İl Trafik No:
20
Horozları ile ünlü Denizli zengin bir tarih ve kültüre
sahiptir. Denizli, Hierapolis ve Laodikeia,
Tripolis, gibi antik kentleri, kaplıcaları ve dünyada
eşi olmayan travertenlere sahip Pamukkale
ile görülmesi gereken bir turizm merkezidir.
İLÇELER:
Denizli ilinin ilçeleri; Acıpayam,
Akköy, Babadağ, Baklan, Bekilli,
Beyağaç, Bozkurt, Buldan,
Çal, Çameli, Çardak, Çivril, Güney, Honaz, Kale, Sarayköy, Serinhisar
ve Tavas'dır.
Beyağaç:
İl merkezine 94 km. uzaklıkta olup ilin güneyinde yer almaktadır. Sahip olduğu
doğal güzellikleri ile gelecekte önemli bir turizm merkezi olma yolundadır.
Kartal Gölü adı ile bilinen bölgede yaşları 1265'i bulan görülmeye değer tabiat
harikası karaçamlar bulunmaktadır. Eşine az rastlanan bu ağaçlar anıt ağaç
statüsüne alınmış, bölge ise Tabiat Parkı Koruma alanı olarak ilan edilmiştir.
Buldan:
Denizli il merkezine mesafesi 46 km.dir. İlçe sınırlarında Tripolis
yerleşim merkezi görülmeye değer yerlerdendir.
Güney:
İlçenin güneyinde 5 km. uzaklıkta Güney Şelalesi bulunmaktadır.
Honaz:
Ege bölgesinin de en yüksek noktası olan 2571 m.lik zirve ilçeye adını veren Honaz Dağı'nın doruğudur.
Sarayköy:
Denizli merkeze 20 km. mesafededir. Yakın çevrede Kızıldere,
Tekke, Yenice ılıcaları vardır. İlçe sınırları içinde ayrıca İn hamamı
ılıcaları da vardır.
NASIL
GİDİLİR?
Karayolu:
Krayolu ile ülkenin her tarafından Denizli'ye ulaşılabilmektedir.
Otogar, kent merkezindedir.
Otogar Tel: (+90-258) 241 03 47
Demiryolu:
Demiryolu vasıtasıyla Ankara, İstanbul ve İzmir illeri ile bağlantı mevcuttur.
Denizli-Aydın-İzmir karayolunu izleyen demiryolu kentin İzmir ile bağlantısını
sağlamaktadır. Gar kent merkezindedir.
İstasyon Tel: (+90-258) 268 28 31
Havayolu:
Denizli ili Çardak ilçesinde, ilçe merkezine 5 km. uzaklıkta bir havaalanı
bulunmaktadır. Havalimanı kent merkezine 65 km uzaktaki Çardak İlçesindedir.
Havalimanı Tel: (+90-258)851 24 59
GEZİLECEK
YERLER
Müzeler
Hierapolis Arkeoloji Müzesi:
Hierapolis kentinin en büyük yapılarından biri olan
Roma Hamamı, 1984 yılından beri Hierapolis Arkeoloji
Müzesi olarak hizmet vermektedir.
Müzede, Hierapolis kazılarından
çıkan eserlerin yanında Laodikeia, Colossai, Tripolis, Attuda gibi Lycos (Çürüksu) Vadisi kentlerinden gelen eserler de
bulunmaktadır. Ayrıca Tunç Çağı'nın en güzel örneklerini veren Beycesultan Höyüğü'nden elde edilen arkeolojik buluntular
müzenin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Caria, Pisidya ve Lidya bölgelerindeki bazı yerleşimlerden ortaya
çıkarılan eserler de Hierapolis Müzesi'nde toplanmış
ve sergilenmektedir.
Müze Tel: ( +90-258) 272 20 34
Ziyarete açık günler: Pazartesi hariç hergün
Ziyarete açık saatler: Yaz :08.00-19.00, Kış : 08.00-17.00
Atatürk
Etnografya Müzesi: İl merkezinde Uçancıbaşı
Mahallesi'nde bulunan ve bugün müze olarak kullanılan binanın yapım tarihi ile
ilgili kesin bir belge yoktur. Müzenin üst katında çoğu Osmanlı Dönemi'ne ait
giysi, takı, ev eşyası, silah, halı, kilim gibi etnografik
nitelikteki kültür varlıkları sergilenmektedir. Ayrıca Atatürk'ün Denizli'ye
geldiğinde kaldığı odada, gardırop, pirinç başlıklı karyola, divan ve barok
stili bir çalışma masası da bulunmaktadır.
Müze Tel: (+90-258) 241 08 66
Ziyarete açık günler: Pazartesi hariç hergün
Ziyaret Saatleri: Yaz :08.00-19.00, Kış : 08.00-17.00
Örenyerleri
Hierapolis
- Merkez / Pamukkale
Laodikya
- Merkez/Pamukkale
Tripolis - Buldan/Yenice:
Denizli il merkezinin 40 km. kuzeyindedir. Buldan ilçesi Yenicekent
kasabasının doğusunda, Büyük Menderes akarsuyu ile kasaba arasındaki yamaçlar
üzerinde kurulmuştur. Tripolis, Lidya bölgesi
kentleri içinde, Karya ve Frigya
bölgelerine ulaşımı sağlayan ticaret ve
tarım merkezlerinden birisidir. Kuruluş biçimi ve kent anlayışı ile yörenin en
zengin kentlerindendir. Bergama Krallığı tarafından kurulduğu tahmin
edilmektedir. Anıtsal yapıların en iyi örnekleri MS. 1, 2 ve 3. yüzyıllarda
yapılmışlardır. MS. 325 yılında Nikea meclisinde
hazır bulunan Lidya piskoposları listesinde Tripolis'in
adının geçmesi piskoposluk düzeyinde bir kent
olduğunu göstermektedir.
Tripolis'in Yapıları
Tiyatro:
Kent merkezindedir. Araziye uygun olarak, Roma inşa tarzında yapılmıştır.
Hamam:
Tiyatronun yaklaşık 200 metre batısında yer almaktadır. Sur duvarları dışında
bulunmaktadır. Dış duvarları kısmen ayaktadır.
Kale
ve Surlar: Tripolis Geç
Roma ve Bizans Dönemi'nde sur ile çevrilmiştir. Eğimli arazide kurulan kentin
surları yer yer burçlarla, gözetleme kuleleri ve
kalın duvarlarla desteklenmiştir.
Nekropol:
Surun, doğu ve güney yamaçlarındadır. Burada kaya mezarları, podyumlu mezarlar
ve lahitler görülmektedir.
Apollonia
Salbace - Tavas/Medet
Herakleia Salbace
- Tavas/Vakıf: Kent Denizli ili, Tavas ilçesinin 10
km. kuzeybatısında bulunan Vakıf Köyü sınırları içindedir. Önemli yapıları,
kenti çevreleyen Roma Dönemi suru ve stadyumdur.
Artemis ve Leto:
Herakleia Salbace antik
kentinin yaklaşık 4 km. doğusunda, bugünkü Tavas-Kızılcabölük
kasabasının 1 km. kuzeydoğusunda, Ören Sırtı ve Kocapınar
mevkii diye adlandırılan yerdedir. Babadağ Dağı'nın sırtında yer alan Hieron dikdörtgen şeklindedir. Kabartmalarda Artemis, Apollon, Pan, Dionysos ve Herakles ile ilgili mitolojik sahneler işlenmiştir .
Herakleia
- Tavas/Kızılcahöyük
Sebastopolis
- Tavas/Kızılcahöyük
Colossae - Honaz:
Denizli ilinin 25 km. doğusunda, Honaz ilçesinin 2 km
kuzeyinde yer almaktadır. Antik çağdan beri kullanılan güney şark yolu
üzerindedir. Büyük Frigya içinde bulunan en önemli
merkezlerdendir. Ksenephon'a göre Frigya'nın
6 büyük kentinden biridir.
Osmanlı Dönemi'ne ait bir kale kalıntısı mevcuttur. Colossae antik kentinin kalıntılarına, Akropol olan, höyük
tepesi ile çevresindeki arazilerde rastlanmaktadır. Höyüğün kuzeyindeki bölgede
kayaya oyulmuş oda ve ev tipi mezarlar bulunmaktadır.
Eumeneia
- Çivril/Işıklı
Dionysopolis
- Çal/Bahadırlar
Attuda
- Sarayköy/Hisar
Trapezopolis
- Babadağ/Bekirler
Alacain
- Acıpayam
Thinta
- Merkez/Gözler
Beycesultan
- Çivril
Yassıhöyük - Acıpayam
Tabae
- Kale
Pamukkale
Travertenleri
Karahayıt
Kırmızısu
Camiler,
Türbeler ve Kiliseler
Acıpayam Yazır Cami:
Cami giriş kapısı üzerinde bulunan kitabesine göre,1801 yılında yaptırılmıştır.
Süslemesi bakımından oldukça zengin ve değişik bir durum gösteren caminin
duvarları içerisinde üç sıra panolar halinde resimlerle süslenmiştir.
Boğaziçi
Cami: Selçuklular Döneminde yapılan bu cami, Baklan ilçesi
Boğaziçi Kasabası'ndadır. Ağaç direkli camilerdendir. Süslemesi bakımından oldukça
zengin ve değişik ağaç motifleri görülmektedir.
Türbeler:
Servergazi
Türbesi ( Yeşilköy ), Mehmet Gazi Türbesi (Büyük Mezarlık), Fatma Hanım
(Yıldız) Türbesi (B. Mezarlık), Ahi Sinan Türbesi, Mahmut Gazi Türbesi, Yatağan
Baba Türbesi ve Hüsamettin Bey Türbesi Denizli'nin görülmeye değer başlıca
türbeleridir.
Kiliseler
Goncalı
Kilisesi (Laodikya Kilisesi):
Denizli'nin 6 km kuzeyinde bulunan Laodikya antik
kenti, bugünkü Eskihisar ile Goncalı Köyleri
arasındaki tepeler üzerinde kurulmuştur. Adını bölgeye egemen olan Selekoslar Kralı II. Antiochos'un
(M.Ö. 250) karısı Laodike'ye izafeten almaktadır.
Daha önceleri Rhoas veya Dios
adları ile anılırdı.
Kentin bugün yüzeyde görülen başlıca kalıntıları arasında;
iki tiyatrosu, stadyumu, bazilikası, nymphaeumu,
tapınağı, sütunlu caddesi Roma döneminde inşa edilmiş anıtsal yapılarıdır.
Laodikya'nın
en yüksek refah düzeyine ulaştığı zamanlar Roma ve erken Hıristiyanlık dönemi
ve geç Bizans çağına rastlamaktadır. Hierapolis
yakınlarındaki bir kaynaktan gelen şehirdeki sıcak suyun tedavi edici
özellikleri sebebiyle, şehir aynı zamanda bir tedavi merkezi olarak da
gelişmiştir.
İncil'den ve diğer belgelerden anlaşıldığına göre, şehrin
vatandaşları yeni dine karşı çok kayıtsız bir tavır almışlardır. İlk
misyonerler, bu tavrın servetlerinden kaynaklandığına ve onları paylaşmaktan
alıkoyduğuna inanmışlardı. Laodikya M.S. IV. yy.da Ecumenikal Konseyi'nin toplandığı önemli bir piskoposluk
merkeziydi. Buna ek olarak, İncil'in son Babı'nın Vahiy bölümünde zikredilen
yedi kiliseden biri olarak adı geçmektedir.
Latince "Halkın Sesi" anlamına gelmektedir.
St. Philippe
Martyrion (Ottogon, Pamukkale): İsa'nın 12
havarisinden biri olan, St. Philippe
adına yaptırılmış olup, Hierapolis antik kent
merkezinin kuzeyinde, yüksekçe bir tepe üzerinde inşa edilmiştir. St. Philippe M.S. 80 yılında ilk
kez Hierapolis'e gelmiş ve Hıristiyanlığı yaymak
istemiş, ancak şimdiki Martyrion'un yapıldığı yerde
öldürülmüştür. M.S. IV yy.ın sonunda veya V. yy. başlarında Aziz Philippe'nin anısına Martyrion'un
inşa edildiği bilinmektedir.
Aziz Philippe'nin mezarının bu
merkezi oda içinde olduğu tahmin edilmektedir.
Hierapolis St.
Katedrali (Pamukkale):
Hierapolis şehri merkezinde, Agora ile Tiyatro
arasında Sütunlu caddenin kuzey bitişiğinde yer almaktadır.
Kilise
(Pamukkale): Hierapolis
tiyatrosunun yaklaşık 150 m kuzey-doğusunda bulunan kilisenin, kazısı önceki
yıllarda yapılmıştır. V. yüzyıla tarihlenen kilise dikdörtgen planlıdır.
Han
ve Kervansaraylar
Akhan: Denizli'ye
7 km. uzaklıkta, Denizli-Afyon karayolu üzerindedir.1253-1254 yıllarında, inşa
edilmiş olan kervansarayın 2 yazıtından birinde II. İzzettin Keykavus'un adı ve unvanları belirtilmektedir. Hanım avlu portali (taç kapı), geometrik ve plastik süslemeleri ile
oldukça görkemlidir. Geyik, sfenks, kuş, figürleri, palmet,
bitki gibi motifleri ile yoğun bir bezemeye sahiptir.
Çardakhan Kervansarayı:
Çardak ilçe merkezinin hemen dışındadır. Yazıtından anlaşıldığını göre, I. Alaaddin Keykubad zamanında, 1230
yılında yaptırılmıştır. Sultan hanları tipinde bir kervansaraydır.
Korunan
Alanlar
Honaz
Dağı Milli Parkı
Kartal Gölü Tabiat Koruma Alanı
Mağaralar
Kaklık
Mağarası
Yeri: Mağara, Denizli-Afyon-Ankara ve Denizli Çivril Karayolu
üzerinde, Denizli İl Merkezi’ne 30 km. mesafede, UNESCO Miras Listesi’nde
bulunan Pamukkale’ye 45 km.de, uluslararası Çardak
Havaalanı yol güzergahında bulunan ana tur güzergahına 2 km. mesafede, Honaz İlçesi Kaklık Kasabası’ndadır.
Özellikleri: Büyük bir yer altı deresinin oluşturduğu yer
altı boşluğunun tavanının çökmesi sonucu oluşan Kaklık Mağarası, son derece
ilginç özelliklere sahip bir mağaradır. Şekil olarak obruk gelişim özelliği
gösteren mağaranın içinde, büyük bir traverten
kitlesi vardır. Pamukkale’nin benzeri olan travertenler mağaranın hemen yakınında bulunan Kokarhamam Pınarı ( Haydarbaba
Pınarı) sularının mağaraya şelaleler yaparak akması sonucu oluşmuştur.
Basamaklar halinde havuzlardan meydana gelen travertenlerin
gelişimleri, hala devam etmektedir. Ayrıca mağaranın kuzey duvarından küçük
şelaleler şeklinde sızan sular da yer yer duvar travertenleri oluşturmaktadır. Daire şekilli geniş bir ağzı
olan Kaklık Mağarası’nın büyük bir bölümü güneş ışınları almaktadır. Bu nedenle
mağara duvarlarında yosun ve küçük sarmaşıklar gelişmiştir. Gün içinde yeşilin
değişik tonlarında renkler alan bu bitkiler, mağaraya son derece ilginç bir
güzellik katmaktadır.
Mağara, damlataş, sarkıtlar ve
dikitlerle süslü olup , eşine rastlanmaz güzelliktedir. Mağara içerisinde bol
miktarda termal su bulunmaktadır. Berrak, renksiz ve kükürt kokulu olan bu su
varlığının bazı cilt hastalıklarına iyi geldiği bilinmektedir.
Kaplıcalar
Pamukkale Kaplıcaları
Çizmeli
(Yenice) Kaplıca ve İçmeleri: Buldan ilçesine 16 km
uzaklıktaki Yenicekent sınırları içindedir. Menderes
kıyısında olup, Tripolis antik kenti kalıntıları
arasından gidilir. Romatizma, kalp, damar sertliği, deri, basur memeleri
hastalıklarının tedavisinde kullanılır.
Gölemezli Çamur Kaplıcası:
Akköy ilçesine bağlı Gölemezli
Köyü yakınlarındadır. Dört kaynak halindedir. Kaynaklar nitelik bakımından her
birinden farklıdır. Birisi çamur hamamı olarak kullanılır. Deri hastalıklarının
tedavisinde kullanılır. Babacık (Kabaağaç) Kaplıcası:
Sarayköy ilçesi Tekke köyü ılıcasının 3 km uzaklığındaki Kaabaağaç
Köyü'ndedir.
Tekkeköy Kaplıcası:
Sarayköy ilçesi Tekke Köyü yakınındadır. Sarayköy'e uzaklığı 20 km olup,
çeşitli yerlerden sıcak sular kaynamaktadır Roma Devri'nden kalma hamamı,
havuzu, soyunma yeri vardır. Kaplıca; romatizma, deri, kadın hastalıkları,
idrar yolu rahatsızlıkları tedavisinde
kullanılır.
Kızıldere Ilıcası:
Sarayköy'e 11 km uzakta kızıl renkli kayalardan çıkar. İki kubbeli bir hamamı,
iki banyo yeri, havuzu ve soyunma yeri vardır. Romatizma ve yorgunluğa iyi
gelir.
Kuş
Gözlem Alanı
Akdağ
Işıklı Gölü
Sportif
Etkinlikler
Yamaç Paraşütü
Denizli Orman Kampları
COĞRAFYA
Denizli, Anadolu yarımadasının güneybatısında, Ege Bölgesi'nin
güneydoğusunda, Ege-İç Anadolu ve Akdeniz Bölgeleri arasında bir geçit teşkil
eder.
Denizli ili yüzey şekilleri bakımından dalgalıdır. Alçak ve
yüksek ovaları, yaylaları ve dağları birbirini tamamlar. Yüksek ovalar gerçekte
bir yayla gibidir. Arazisi denizden yüksektir. En büyük akarsu Büyük
Menderes'tir.
Denizli ili Ege Bölgesi'nde olmasına rağmen, Ege Bölgesi'nin
iklimi tamamen görülmez. Kıyı kesiminden iç bölgelere geçit yerinde olduğundan,
az da olsa iç bölgelerin karasal iklimi hissedilir. Denizli ilinde, dağlar
ekseriyetle denize dik olarak uzandığından denizden gelen rüzgarlara açık
bulunmaktadır. Kışlar ılık ve yağışlı geçmektedir.
TARİHÇE
Denizli ili, ilk defa bugünkü şehrin 6 km. kuzeyinde, Eskihisar Köyü civarında kurulmuştur. Şehir M.Ö (261-246)
yılları arasında, II. Antiokos tarafından karısı
adına kurulmuş ve Laodikeia adı verilmiştir. Müslüman
akınlarına kadar bu isimle anılmıştır. Günümüzde kullanılan Denizli adı, Tonguzlu kelimelerinin zamanla ağızdan ağıza,
Denizli kelimesi haline gelmiştir.
Daha sonra Pers, Büyük İskender, Roma ve Bizans,
Selçuklular, Beylikler ve Osmanlı yönetimi yörede hakim olmuştur. Türkler
Denizli havalisini zaptettikten sonra, şehrin suyunun bol bulunduğu bugünkü Kaleiçi mevkiine nakletmişlerdir.
NE
YENİR?
İlin özgün yemekleri arasında pirinç çorbası, keşkek, kuru
fasulye, nohut, sarma, dolma, bulgur pilavı, kabak, soğan yahnisi, ve keşkeği
sayabiliriz.
Patlıcan
Kebap
Malzemeler:
6 adet kıstırmalı patlıcan
6 adet sivri biber
1/2 kg.domates
1 çay bardağı sıvı yağ
1 çay kaşığı kimyon, kekik
1/2 çay kaşığı karabiber
1 tatlı kaşığı tuz, nane
1 demet maydanoz
3 diş sarımsak
Hazırlanışı:
Patlıcanlar ve biberler iyice yıkanır. Patlıcanlar iki tarafı soyularak lüle
şeklinde çizilir. Patlıcanlar ve biberler kızartılıp geniş bir kaba dizilir.
Domatesler rendelenir, tuz ve baharatlar içine konur, patlıcanların üzerine
dökülür. Üzerine küçük küçük doğranmış sarımsaklar
eklenerek kısık ateşte veya fırında pişirilir. Ateşten alınmak üzere iken
doğranmış maydanozlar üzerine serpilir. Servis yapılır.
Kuzu
Kapama
Malzemeler:
1 Kg. kemikli kuzu eti (iri parça halinde )
1 tatlı kaşığı kekik
1 çay kaşığı kimyon
1 çay kaşığı karabiber
100 gr. kuyruk yağı
250 gr. un
1 bardak su
1 kaşık tuz
Hazırlanışı
: Toprak tencerede bütün malzemeleri toplayıp, un ile suyu
hamur yapıp tencerenin ağzını sıkıca kapatıp fırında veya kor ateşte 3 saat
pişirilir.
Arapaşı
Malzemeler:
2 yemek kaşığı sade yağ
1 çay bardağı un
2 su bardağı tavuk suyu
4 su bardağı su
1 çay kaşığı kırmızı biber
1 çorba kaşığı salça
4 adet kuru biber
1 su bardağı tavuk eti ( küçük parçalar)
Hamurun
hazırlanışı: 4 bardak su, 1 su bardağı un, 1 fincan
nişasta. Su kaynatılır un ve nişasta suda eritilir. Kaynar su içine katılarak
pişirilir.
Hazırlanışı:
Sade yağ eritilir. Kırmızı biber konur su ilave edilir. Un ve salça suda
eritilir, suyun içinde karıştırılır. Tavuk eti ilave edilip kaynatılır.
NE
ALINIR?
Tüm Denizli ili dokumaları, özellikler Buldan'a özgü
desenli, renkli, simli, pamuklu, ipekli giysi ve mefruşatlar büyük bir üne
sahiptir ve mağazalarda teşhir ve satışı yapılmaktadır.
LİNKLER
Denizli Valiliği http://www.denizli.gov.tr/
Denizli Belediyesi http://www.denizli-bld.gov.tr/
Denizli İl Turizm Müdürlüğü http://www.pamukkale.gov.tr/
Denizli Ticaret Odası http://www.dto.org.tr/
Pamukkale
Üniversitesi http://www.pamukkale.edu.tr/
YAPMADAN
DÖNME
Doğa harikası eşsiz travertenleri,
birçok hastalıkların tedavisinde rolü olduğu belirlenen Pamukkale'nin
şifalı suyunu, ayrıca Karahayıt ve Yenice gibi
kaplıcalarını ziyaret etmeden,
Bir çok uygarlıkların yerleştiği antik çağın büyük ve kutsal
kentlerinden; Hierapolis, Laodikeia,
Colossae, Tripolis ve Heraclaia görmeden,
Önemli bir alış veriş merkezi olan Kaleiçini,
şehir merkezindeki havlu, bornoz ve diğer tekstil ürünlerinin satıldığı
Babadağlılar Çarşısı'na uğramadan,
Karcı Dağı eteğindeki havası, suyu ve manzarası eşsiz Çamlık
mesireliğinde piknik yapmadan ...
Dönmeyin.
